ავტორი ქეთი ჩაჩხიანი

2018 წლის ზაფხულში არიზონას სახელმწიფო უნივერსიტეტის დოქტორანტურაში დავიწყე სწავლა. პარალელურად, ჩემი მეათე და მეექვსეკლასელი შვილები არიზონას საჯარო სკოლების, ე.წ. high school-ის და middle school-ის, მოსწავლეები გახდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ განათლების სპეციალისტი ვარ, ამ სკოლებში არსებული მშობლებთან თანამშრომლობის გამართული სისტემის გარეშე გამიჭირდებოდა სწრაფად და განსაკუთრებული ძალისხმევის გარეშე გავრკვეულიყავი ადგილობრივი სასკოლო სისტემის თავისებურებებში და, როგორც მშობელს, საჭირო მონაწილეობა მიმეღო ჩემი შვილების სწავლისა და განვითარების პროცესში. ამ ბლოგით მსურს ჩემი, როგორც ამერიკული სკოლის მოსწავლეების მშობლის, გამოცდილება გაგიზიაროთ.

ბავშვების სკოლაში დარეგისტრირებისთანავე სკოლის წარმომადგენელმა მომაწოდა ფურცელი, რომელზეც ეწერა სასწავლო წლის დაწყებამდე დაგეგმილი საორიენტაციო შეხვედრის თარიღები, დრო და ადგილი. ჩვენი განრიგიდან გამომდინარე, შეგვეძლო თავად შეგვერჩია დრო და ნებისმიერ 2-საათიან მონაკვეთში მივსულიყავით საორიენტაციო შეხვედრაზე. ორივე სკოლაში აღმოვჩნდით დიდ სპორტულ დარბაზში, სადაც სხვადასხვა საინფორმაციო კუთხე იყო მოწყობილი. შესვლისთანავე მოგვესალმა სკოლის დირექტორი, მოგვაწოდა საინფორმაციო კუთხეების რუკა და თანმიმდევრობა. ჩვენც მივყევით შემოთავაზებულ თანმიმდევრობას: მივიღეთ პაკეტი სასწავლო წლისა და გაკვეთილების განრიგით, მასწავლებლების საკონტაქტო ინფორმაციით, მოსწავლეების ტრანსპორტირების განრიგით,  სასკოლო ფორმების აღწერილობით, კვების მენიუთი და ა.შ.;  ექთანთან გავიარეთ კონსულტაცია სავალდებულო აცრების შესახებ; ბავშებს გადაუღეს სურათი და გადასცეს სასკოლო ბარათები; შერჩეული საგნების შესაბამისად მივიღეთ სახელმძღვანელოები. მეექვსეკლასელს ასევე გადასცეს პერსონალური კომპიუტერი.  ასე რომ, სკოლის პირველი დღისთვის მზად ვიყავით.

ზოგადი საორიენტაციო შეხვედრის შემდეგ მშობლებისთვის კიდევ ერთი შეხვედრა იყო დაგეგმილი. სასწავლო წლის პირველი კვირის ბოლოს  მიგვიწვიეს ე.წ. კურიკულუმის საღამოზე. წინასწარ შემუშვებული განრიგის მიხედვით შევხვდით თითოეულ მასწავლებელს, რომლებმაც მოგვაწოდეს დეტალური ინფორმაცია საგნის შინაარსის, მისაღწევი შედეგების, სახელმძღვანელოებისა და სხვადასხვა ლოჯისტიკური საკითხის შესახებ.

წლის განმავლობაში კიდევ რამდენჯერმე მიგვიწვიეს სკოლაში. პირველ და მეორე სემესტრში ჩატარდა ე.წ. ღია კარის დღე. ამ დროს ნებისმიერ მშობელს შეუძლია მივიდეს სკოლაში და დაესწროს გაკვეთილების მიმდინარეობას. ცხადია, ეს შესაძლებლობა გამოვიყენე და ძალიან კმაყოფილი დავრჩი.  სასწავლო პროცესი სრულიად ბუნებრივ რეჟიმში მიმდინარეობდა და შეგვეძლო გვენახა არა მშობლებისთვის დადგმული საჩვენებლი გაკვეთილი, არამედ სასწავლო პროცესის ერთი რიგითი მონაკვეთი.

ღია კარის დღე და კურიკულუმის საღამო არ ითვალისწინებს კონკრეტული მოსწავლეების მიღწევების შესახებ საუბარს. ამისთვის წელიწადში ორჯერ სკოლა მშობლებს იწვევს მოსწავლისა და მშობლის ინდივიდუალურ შეხვედრებზე თითოეული საგნის მასწავლებელთან. ეს შეხვედრები სამი დღის განმავლობაში, დღის მეორე ნახევარშია დაგეგმილი და მშობელი თავად ირჩევს მისთვის სასურველ დღეს. ამ შემთხვევაშიც დიდ სპორტულ დარბაზში შევედით, სადაც ყველა მასწავლებელს საკუთარი კუთხე ჰქონდა და რიგ-რიგობით ვეწვიეთ თითოეულ მათგანს. სასიამოვნოდ გაკვირვებული დავრჩი იმ ფაქტით,  რომ მასწავლებლებმა ძალიან სრულყოფილი ინფორმაცია მომაწოდეს ჩემი შვილის შესახებ: შეფასებები სხვადასხვა კომპონენტის მიხედვით, აკადემიური ინტერესები, განსაკუთრებული მიღწევები ან ძლიერი მხარეები, ისევე როგორც გასაუმჯობესებელი მხარეები. ყველა მასწავლებელს აინტერესებდა ჩემი აზრი და დამოკიდებულება სასწავლო პროცესთან დაკავშირებით – ხომ არ მქონდა, როგორც მშობელს, რაიმე რეკომენდაცია, შენიშვნა, წუხილი ან შეკითხვა ზოგადად სასწავლო პროცესის ან ჩემი შვილის სწავლის საკითხებთან დაკავშირებით.

ცხადია, ზემოთ აღნიშნული ინდივიდუალური შეხვედრები მოსწავლეების მიღწევების შესახებ მშობელთა ინფორმირების მხოლოდ ერთ-ერთი მექანიზმია. ელექტრონული დღიურის დახმარებით საშუალება მაქვს დამატებითი ძალისხმევის გარეშე და სწრაფად გავეცნო მათ მიმდინარე შეფასებებს კომპონენტების მიხედვით. გარდა ამისა, დაახლოებით თვეში ერთხელ, მოსწავლეებს სახლში მოაქვთ მიმდინარე შეფასებების ამობეჭდილი ვერსია, რომელსაც მშობელმა ხელი უნდა მოაწეროს და დააბრუნოს სკოლაში. ასევე, წელიწადში რამდენჯერმე მივიღე ინფორმაცია შტატის და სასკოლო ოლქის ტესტირებებში ჩემი შვილის შეფასებების შესახებ. აღნიშნულ ტესტირებებს ბევრი კრიტიკოსი ჰყავს და ამ ბლოგში ამ საკითხს არ შევეხები. თუმცა, ჩემთვის, როგორც მშობლისთვის ინფორმატიული იყო გამეგო ჩემი შვილის მაჩვენებელი კითხვისა თუ მათემატიკის სხვადასხვა კომპონენტში. შეფასების ფურცელში ასევე წარმოდგენილია ინფორმაცია შტატის, ოლქის და სკოლის  მასშტაბით მოსწავლეების საშუალო მაჩვენებლის შესახებ. გარდა ქულის მაჩვენებლისა, მშობელი ასევე იღებს ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ რომელ პერცენტილში არის მისი შვილი, ანუ შტატის და ოლქის მასშტაბით მოსწავლეების რამდენ პროცენტზე უკეთესი ან უარესი შედეგი აჩვენა. გარდა ამისა, საშტატო და საოლქო ტესტირებების შედეგების ფურცელში წარმოდგენილია, როგორც მიმდინარე, ასევე წინა წლის ან წლების შედეგები. ეს საშუალებას გვაძლევს ვნახოთ ჩვენი შვილების აკადემიური მიღწევების ტრაექტორია – რამდენად გააუმჯობესეს (ან გააუარესეს) კონკრეტულ უნარებში მიღწევები სემესტრიდან სემესტრამდე, ან წლიდან წლამდე.

“Google Classroom”-ი, რომელსაც ყველა საგნის მასწავლებელი იყენებს, ასევე მეხმარება, წლის განმავლობაში გავეცნო როგორც კლასში, ასევე სახლში შესრულებულ, როგორც ინდივიდუალურ, ასევე ჯგუფურ დავალებებს. ყველაზე საინტერესო და ინფორმატიული ამ დავალებებზე მასწავლებლების მიერ მიწოდებული განმავითარებელი შეფასებებია. როგორც წესი, ეს კომუნიკაცია ორმხრივია, და ხშირად ვნახულობ მოსწავლე-მასწავლებლის ვრცელ მიმოწერას და მსჯელობას ამა თუ იმ საკითხის შესახებ. ელექტრონული დღიურისგან განსხვავებით, “Google Classroom”-ზე წვდომა მშობლის სტატუსით არ მაქვს. დაინტერესების შემთხვევაში, ბავშვებს ვთხოვ გამაცნონ თავიანთი საქმიანობა ამ პლატფორმაზე.

განსაკუთრებით სასარგებლო აღმოჩნდა სკოლების მიერ მშობლებისთვის ადგილობრივ თემში და ქალაქში მოსწავლეებისთვის არსებული საინტერესო შესაძლებლობების შესახებ ინფორმაციის გაზიარება. რეგულარულად ვიღებ ინფორმაციას სპორტული და შემეცნებითი კლუბების, საზაფხულო ბანაკების, ისევე როგორც ქალაქში დაგეგმილი ერთჯერადი ღონისძიებების შესახებ.

განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია სკოლის რეგულარული საგანმანათლებლო შეხვედრები ბავშვის აღზრდის და მხარდაჭერის საკითხებთან დაკავშირებით. რესურსების ოპტიმიზაციის მიზნით ეს შეხვედრები ორგანიზებულია სასკოლო ოლქის მიერ და თვეში რამდენჯერმე სხვადასხვა სკოლაში ტარდება ოლქში შემავალი სკოლის ყველა მშობლისთვის. საკითხები საინტერესო და მრავალფეროვანია: სწავლის მიტივაციის ამაღლება, ინტერნეტ-სივრცეში მოსწავლეების ქცევის მართვა, ბულინგის პრევენცია, კითხვის უნარების განვითარება და სხვა. ასევე, მეშვიდე და მერვე კლასელი მოსწავლეებისთვის ოლქის წარმომადგენლები გეგმავენ უნივერსიტეტში სწავლის გაგრძელებისთვის მოსამზადებელ შეხვედრებს. ამერიკული სკოლები ამ თვალსაზრისით ძალიან სპეციფიურია და იმისთვის, რომ მოსწავლე უმაღლესში სწავლის გაგრძელებისთვის კონკურენტუნარიანი იყოს მეშვიდე-მერვეკლასიდანვე უნდა დაგეგმოს მისი სასწავლო პროგრამა, სწორად შეარჩიოს საგნები, დაგეგმოს სკოლისშემდგომი აქტივობები. ხშირად ამ შეხვედრებზე იწვევენ ადგილობრივი უნივერსიტეტებისა და კოლეჯების წარმომადგენლებსაც და მშობლებს საშუალება აქვთ მიღებისთვის საჭირო მოთხოვნების, დაფინანსებისა და პროგრამების შესახებ მათგან მიიღონ ინფორმაცია.

აღსანიშნავია რომ სკოლის მიერ შემუშავებული და განხორციელებული მშობელთა ჩართულობის პროგრამა მაქსიმალურად არის მორგებული მის მშობელთა ჯგუფის სპეციფიკასა და საჭიროებებზე. მაგალითად, არიზონაში ახლანდელი მშობლების თაობის დიდი ნაწილი ესპანურენოვანია. შესაბამისად, სკოლები ცდილობენ ენობრივი ბარიერის ნეიტრალიზებას სხვადასხვა ინიციატივით. მაგალითად, მშობლებს აწვდიან ორენოვან მასალებს, აქვთ თარჯიმნების მომსახურება, მსურველებს სთავაზობენ ინგლისური ენის შემსწავლელ გაკვეთილებს უფასოდ. უფრო მეტიც, სკოლა საგანმანათლებლო მხარდაჭერასაც კი სცდება და იმ მშობლებს, რომლებიც ახალი ჩამოსულები არიან ამერიკაში, სთავაზობენ წლიური გადასახადების დოკუმენტაციის შევსებაში დახმარებას.

მშობელთა სპეციფიკასა და პრეფერენციებს ითვალისწინებს სკოლა კომუნიკაციის ფორმების შერჩევის დროსაც. პირველივე დღეს, საორიენტაციო შეხვედრაზე შევავსე ფორმა, რომელშიც მივუთითე ჩემთვის ყველაზე მოსახერხებელი კომუნიკაციის ფორმა, ელ-ფოსტა. თუმცა ასევე მქონდა არჩევანი ინფორმაცია მიმეღო სატელეფონო ზარით, მესიჯით ან ფოსტითაც კი. შესაბამისად, სხვადასხვა ტიპის ინფორმაციას კვირაში რამდენჯერმე მასწავლებლებისგან, სკოლის ადმინისტრაციისგან თუ სასკოლო ოლქიდან ვიღებ იმეილით.

აქტიურად თანამშრომლობს სკოლა მშობლებთან დისციპლინისა და დასწრების საკითხებთან დაკავშირებით. გაცდენების ან დაგვიანების შესახებ ინფორმაცია დაუყოვნებლივ აისახება ელექტრონულ ჟურნალში. გარდა ამისა, სატელეფონო შეტყობინებას იღებს მშობელი, რომლის შვილიც არ გამოცხადდება სკოლაში. თავის მხრივ, მშობელი ვალდებულია, გაცდენის შესახებ, ინფორმაცია, სასწავლო დღის დაწყებამდე მიაწოდოს სკოლას სპეციალური სატელეფონო შეტყობინებით.

დასასრულს ერთი მნიშვნელოვანი ფრაზა მინდა გავიხსენო –  „რით შემიძლია დაგეხმაროთ?“ – რომელიც ასე ხშირად მესმის სკოლის წარმომადგენლებისგან. საორიენტაციო შეხვედრებისა თუ კურიკულუმის საღამოების დროს საკლასო ოთხებსა და განრიგში დაკარგულებს თხოვნაც კი არ გვჭირდება ხოლმე დახმარებისთვის.  მასწავლებლები, სკოლის დირექტორი და ადმინისტრაციის წარმომადგენლები ღიმილით თავად გვთავაზობენ დახმარებას. მათი დახმარება და ღიმილი სწრაფად დანიშნულების ადგილის პოვნისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია; თუმცა, კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია ზოგადი კეთილგანწობილი გარემოს შექმნისთვის, სადაც მშობელი სასურველ სტუმრად მიიჩნევს თავს.

ამდენად, სკოლისა და მშობლების თანამშრომლობის ინიციატორი და ყოველდღიური მხარდამჭერი არის სკოლა. სკოლებისა და სასკოლო ოლექების წარმომადგენლები მაქსიმალურად მრავალფეროვან სტრატეგიებს იყენებენ იმისთვის, რომ ჩართონ და დაეხმარონ მშობლებს თავიანთი შვილების მხარდაჭერის პროცესში. ეს აქტივობები ითვალისწინებს, როგორც მოსწავლეების სასწავლო პროცესის შესახებ რეგულარულ კომუნიკაციას, ასევე მშობელთა განათლებას, ინფორმირებას და სხვადასხვა მიმართულებით მხარდაჭერას. ასევე, როგორც აღვნიშნე, სკოლების მიერ შერჩეული სტრატეგიები და კონკრეტული პროგრამები მაქსიმალურად მორგებულია მათი მშობლების სპეციფიკურ მახასიათებლებზე, საჭიროებებსა და პრეფერენციებზე. რაც მთავარია, სკოლების მშობლებთან მუშაობის წარმატების მთავარი მიზეზი არა ამ თანამშრომლობის შესახებ იდეების განსაკუთრებული ინოვაციურობა და ორიგინალურობაა, არამედ ამ იდეების სისტემატურად, ერთგულად და  თანმიმდევრულად განხორციელება თითოეული მოსწავლის საუკეთესო ინტერესისთვის.

ჩემი უფროსი მეგობარი, რომელიც განათლების ტრენერი და სკოლის ყოფილი დირექტორია, ხშირად ამბობს ხოლმე: „ომს დედები და მასწავლებლები იგებენ“. რომელ ომსო – შეიძლება იკითხოს ვინმემ, მაგრამ ომი ომია, ცივილიზაციებს შორის იქნება, მეზობელ სახელმწიფოებს შორის თუ პიროვნების შიგნით. ამ ომის  შედეგი იმაზეა დამოკიდებული, რამდენად ძლიერი, გამბედავი, უნარიანი და განათლებულია მეომარი, ამ მეომარს კი წვრთნა უნდა და ამას ოჯახი და სკოლა ერთად უნდა აკეთებდეს.

რაც არ უნდა ბანალურად ჟღერდეს, ჩვენნაირ, არც მთლად დანგრეულ, მაგრამ არც მთლად აშენებულ ქვეყნებში ცხოვრება მართლაც ომივითაა. ეს ყველაფერი ომს თუ არა, სახლის გენერალურ დალაგებას მაინც ჰგავს: ყველა სფერო, მიმართულება, კურსი, ისევე, როგორც კუთხე-კუნჭული და ღიობი ძირისძირობამდე უნდა გაწმინდო და დაასუფთავო. ტრადიციები, სტერეოტიპები თუ ღირებულებები ზოგჯერ საოჯახო ნივთებივით უნდა დაალაგო და გადაახალისო. თუ ძალიან ძველი და უსარგებლოა, შეიძლება შეელიო და სანაგვეშიც კი გადაუძახო, ან არ გადაუძახო და სადმე საკუჭნაოში შეინახო, მუყაოს ყუთში მოთავსებული. ასეთ „დალაგებებს“ კი ზოგჯერ ნამდვილი თაობათა ბრძოლა მოსდევს: ძველები შენიშვნებს გვაძლევენ, გვამუნათებენ მემორიალური ნივთების და ტრადიციების ახალი, თანამედროვე ტექნიკით თუ ფასეულობებით ჩანაცვლების გამო. ზოგს დღესაც საბეჭდი მანქანა მოსწონს, ზოგიც კი ისეთ კომპიუტერზე ოცნებობს, გაჟღერებულს რომ ტექსტად აქცევს. კაცია და გუნება.

თაობებს შორის ამ მარადიული გახლეჩილობის მიუხედავად, ჩვენ ვალდებულები ვართ, რომ ჩვენი შვილები ძველი წესრიგის ყურმოჭრილ მონებად კი არა, სამომავლო რუბიკონების გადასალახად მოვამზადოთ.  არამარტო ბრძოლის, არამედ საკუთარი შეხედულებების, აზრის, ღირებულებათა სისტემის ჩამოყალიბების უნარი და პასუხისმგებლობა გამოვუმუშაოთ, თუმცა ამ საქმეს რომ მოგების ჯერ არაფერი სცხია, ცხადია.

ამ კრიტიკულ პერიოდში, რომელიც 25 წელზე მეტია გრძელდება, დედები და მასწავლებლები შინაომებში  უფრო არიან ჩართულნი, ვიდრე საერთო მოწინააღმდეგესთან – გაუნათლებლობასთან ბრძოლაში. ერთი მხარე თუ მეორეს არაკომპეტენტურობასა და გულგრილობაში ადანაშაულებს, მეორე პირველს უპასუხისმგებლობაში, უყურადღებობასა და შვილების აღუზრდელობაში სდებს ბრალს. სინამდვილეში სიმართლეც და ცდომილებაც ორივე მხარესაა.

მასწავლებლები, თუ ცალკეულ შემთხვევებს არ ჩავთვლით, დემოტივირებული, სიღარიბის ზღვარზე მყოფი პროფესიული ერთობა, რომლებიც საზოგადოებას ყველაზე მეტად დაუფასებლობას საყვედურობენ. დაფასება მათი საყვარელი სიტყვაა და ყველაფერ იმას გამოხატავს, რაც ასე აკლიათ სახელმწიფოსგან, დირექტორებისგან, მშობლებისგან და მოსწავლეებისგან.

იმის გამო, რომ ეს პროფესია განსაკუთრებით პოპულარული არასოდეს ყოფილა, არც თაობათა ცვლით გამოირჩევა და კონკურენციაც თითქმის არ არსებობს. აქედან გამომდინარე, სახელმწიფოს არაერთი ექსპერიმენტის მიუხედავად (ისიც საკითხავია, რამდენად ვარგისის), ის საკმარისად ვერ განვითარდა და ვეღარც ხარისხიან პროდუქტს ქმნის. პროფესიის უძრაობამ ღირებულებათა კრიზისიც გამოიწვია. თანამედროვე სტანდარტები, მიდგომები და მეთოდები პედაგოგიკაში თუ ზოგადად, ბავშვებთან მიმართებაში ცოტამ თუ დანერგა. დღეს სკოლაში სწავლობენ მშობლებისგანაც რადიკალურად განსხვავებული, ტექნოლოგიური პროგრესის ეპოქაში დაბადებული, მკვეთრად გამოხატული ინდივიდუალიზმისა და მრავალფეროვანი ინტერესების მქონე მოსწავლეები და მათ უმრავლეს შემთხვევაში ასწავლიან ძველი ყაიდის მასწავლებლები, რომლებისთვისაც ძნელია საკუთარი მოსწავლეების ინტერესის გამოწვევა და ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების მიღწევა. მათი აზრით თავისუფალი, ნაკლებად მორჩილი ბავშვები იმიტომ არიან „ასეთები“, რომ ისინი „მშობლებმა ვერ გაზარდეს“.

ზემოთხსენებული ლეგიონის პარალელურად, გვყავს პროფესიონალ მასწავლებელთა ერთი პატარა კოჰორტა,  რომლებიც გულს და სულს დებენ თავიან საქმიანობაში, თუმცა ვაღიაროთ, რომ არც ისინი დაგვიფასებია ჯეროვნად. საზოგადოება ნაკლებად ფიქრობს იმაზე, თუ რის სანაცვლოდ ითხოვს ამ ერთეულებისგან ალტრუიზმს და გმირობას.

სხვა გამოწვევების წინაშე დგანან მშობლები, რომლებიც შვილების სასკოლო ცხოვრებაში არ ან ვერ ერთვებიან:

• მათ არ სცალიათ, რადგან მასწავლებლების მსგავსად ისინიც ბევრს მუშაობენ და ხშირად ძალიან ცოტას უხდიან. მათ ხელმძღვანელებს კი სულაც არ ანაღვლებთ სკოლაში მშობელთა ჩართულობის საჭიროება;
• მათთვის არავის უსწავლებია და არც მოუთხოვია, რომ ბავშვის განათლებაში მასწავლებლის ტოლფასი როლი უნდა ჰქონდეთ;
• მიუხედავად იმისა, რომ მასწავლებლები მშობლებს პასიურობას საყვედურობენ, არც მათი აქტიურობა და სკოლის საქმეებში ცხვირის ჩაყოფა ხიბლავთ;
• არ აქვთ საკმარისი უნარები იმისათვის, რომ უკეთესად შეასრულონ სკოლის მოსწავლის მშობლის ფუნქცია, ხოლო საჭირო ინფორმაციას, რომელიც სკოლისგან უნდა მიიღონ, ხშირად ვერ მოიპოვებენ;
• სახელმწიფო არ მუშაობს მშობელთა ჩართულობის გაზრდაზე.

ქართულ რეალობაში, სკოლასთან მიმართებაში ძირითადად რამდენიმე ტიპის მშობელს ვხვდებით: შვილის სასკოლო ცხოვრებით ნაკლებად დაინტერესებული, სკოლისადმი სკეპტიკურად განწყობილი, სკოლისადმი კრიტიკულად განწყობილი და სკოლისადმი ლოიალურად განწყობილი. სინამდვილეში, იმ ომს, რომლის მოგებასაც ვაპირებთ, სჭირდება ერთი მხრივ აქტიური, სკოლის საკითხებით დაინტერესებული, ინფორმირებული, ბავშვის საუკეთესო ინტერესების გათვალისწინებით თანამშრომლობაზე ორიენტირებული მშობელი, ხოლო მეორე მხრივ – კომპეტენტური, სწორი ღირებულებების მქონე, მოტივირებული და სიახლეებისადმი ტოლერანტულად განწყობილი მასწავლებელი, რომელიც ასევე მზადაა მშობელთა ჩართულობის ხელშეწყობისათვის. მხოლოდ ასე შეიძლება მომავალ თაობას მივცეთ ხალისი სწავლისთვის, საკუთარი მაგალითით გამოვუმუშაოთ პასუხისმგებლობა და ვასწავლოთ ყველაზე მთავარი, რომ საერთო მიზნები ყველაზე კრიტიკულ სიტუაციაშიც კი სოლიდარობით, თანამშრომლობით და ურთიერთპატივისცემით მიიღწევა.

თაია მახარაშვილი